Yapısal Nedenler

Konuşma organlarındaki, özellikle 3. küme organlarındaki bir yada birkaç organik bozukluktan ötürü çocuklarda artikülasyon bozukluğu olabilir. Dudaklarda en çok görülen yapısal bozukluk, üst dudak yarıklığıdır(tavşan dudak). Dudak sesleri olan ‘p-b-m-f-v’ sesleri bu durumda bozuk çıkabilir. Dudaklar olağan dışı ince yada kalın bir yapıya sahip olabilir. Dişlerin noksanlığı, düzensiz oluşu, çıkış yerleri dişler olan sesleri bozabilir.(ön dişleri dökülmüş çocuklar takma diş kullanırlar) Dişsiz  bir ağızda genellikle ‘s-ş-f’ harfleri iyi çıkmaz.

​

Çenelerimizin yapısı ve devinim yeteneği bazı seslerin çıkarılmasında önemlidir. Örneğin, alt çenenin gereğinden fazla geride olması, ön, üst ve alt dişlerin tam üstte çakışır biçimde oturma yapısı göstermesi durumunda artikülasyon bozukluğu ortaya çıkabilir. Alt çenenin aşağı, yukarı, sağa, sola devinim yeteneği sınırlı olursa artikülasyon olumsuz yönde etkilenebilir. Bunun yanında burun kemiğinin eğri, çatlak ve burun mukozasında et parçasının olması da artikülasyon bozukluğuna neden olan etmenlerden biridir. Dilimizin dil yatağına ya da boşluğuna oranla aşırı büyük yada küçük bir yapıda olması, dil bağının öne çok uzanmış olması, dil kasları ve sinirlerindeki bozukluklar, dil ucunun olağan dışı kütlüğü ve dil yaraları artikülasyonu olumsuz yönde etkiler.

​

Damağın aşırı derecede yüksek ya da düz olması, yumuşak damak diye isimlendirilen kısmın gereken yumuşaklıktan yoksun ya da felçli olması, küçük dilin yarıklığı, küçük dilin olağan dışı küçük ya da ortadan bir yana fazlaca kaymış olması sesin bozuk çıkmasına neden olabilir.

​

İşlevsel (Fonksiyonel) Nedenler

Konuşma organları sağlam olduğu halde görevlerini yerine getiremedikleri durumlarda görevsel nedenler olduğu düşünülür. İşitme engeli yada işitme duyarlılığındaki yetersizlikler de artikülasyonu olumsuz yönde etkiler. İşitme engeli ses alıcısını etkiler. Etkilenme derecesi işikme engelinin türü ve derecesine bağlıdır. Artikülasyon bozukluklarında bazı durumlarda zeka geriliği arttıkça özrün derecesi de artar. Öte yandan çocuğun zihinsel düzeyi artikülasyon bozukluğunun düzeltilme çalışması için de çok önemlidir. Artikülasyon bozukluklarının bazıları tamamen yanlış öğrenmeye bağlıdır. Evde konuşulan dil, çocuğun konuşma şevkinin kırılması, konuşmasının engellenmesi, konuşmayı pekiştirmeye olanak vermeyen ortamlar artikülasyon bozukluğuna neden olan etmenlerdir. Bazı durumlarda konuşma bozuklukları duygusal çatışmaya bağlı olarak gelişebilir. Düzeltilmesi en güç olan artikülasyon bozukluğu da duygusal uyumsuzluk ya da çatışmaya bağlı olanlardır. Bu gibi olgularda sadece eklemleme düzeltme çalışmaları yapmak pek yarar sağlamayabilir. Bunun yanında eğitsel önlemler ve ruhsal sağaltım çalışmaları da gerekebilir.

​

Tanılama

Tanılamada artikülasyon bozukluğu olan çocuğun hangi seslerde ve artikülasyon engelleri türlerinden hangisinde güçlüğü olduğuna karar vermek gerekir. Artikülasyon bozukluğunun ağırlık derecesi saptanmalıdır. Artikülasyon bozukluğu olan seslerin sözcük içindeki yeri belirlenmelidir. Saptamanın daha doğru, eksiksiz ve ayrıntılı biçimde yerine getirilmesi için artikülasyon testleri kullanılır. Artikülasyon testleri, çocuğu konuşturma, okutma, sorulara karşılık verme gibi değişik biçimlerde olabilmektedir. Testlerde hangisinin kullanılacağı çocuğun durumuna bağlı olarak değişir. Okuma biliyorsa okumaya yönelik testler, bilmiyorsa resimli testler kullanılabilir, çocukla serbest konuşma yapılarak da saptama yapılabilir.